Hamilelik Döneminde Beslenme ve Kilo Kontrolü
Hayatın her alanında olduğu gibi hamilelik döneminde de sağlığın korunması, geliştirilmesi önemlidir. Anne karnında yaşam serüvenine başlayan bebeğin fiziksel ve mental açıdan sağlıklı olarak dünyaya gelebilmesi için annenin yeterli ve dengeli beslenmesi en önemli faktörlerden bir tanesidir.
Gebelik boyunca annenin uygun ağırlık kazanımının sağlanması önemlidir. Sağlıklı yetişkin kadınlar için gebelik süresince gerekli ağırlık kazanımı 10-14 kg arasında değişmektedir. Gebelikte yetersiz ağırlık kazanımı (6 kg’ın altında) düşük doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme riskini artırmaktadır. Alınan fazla kilolar anne için hem risk oluşturmakta hem de bebeğin gelişim ve doğum zorluklarına sebep olmaktadır.
Annenin Hamilelik Öncesi Bki Aralığına Göre Alması Gereken Kg Miktarı:
- Zayıf (bki:18’den düşük ise) 12-18 kg
- Normal (bki:18 – 25 arasında ise) 11-16 kg
- Hafif şişman (bki:25 – 30 arasında ise) 7-11 kg
- Şişman (bki:30 – > ise) 7-< kg
Gebelik döneminde yetersiz ve dengesiz beslenme nedeniyle anemi, diş çürükleri, anne ve bebek ölümleri, prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler, bebekte bedensel ve zihinsel gelişim bozuklukları ile karşılaşılabilmektedir.
Hamilelik Döneminde Dikkat Edilmesi Gereken Besin Ögeleri:
Hamilelik dönemde günlük alınması gereken enerji, protein, vitamin, mineraller ve sıvı miktarı artmaktadır. Yeterli, dengeli, kişiye özel hazırlanmış bir beslenme programı ile artan enerji, mineral, vitamin ihtiyacı karşılanmalıdır. Fakat bazı besin öğelerine bu dönemde biraz daha fazla ilgi gösterilmesi gerekmektedir. Bu besin öğeleri protein, folik asit, demir ve kalsiyumdur.
Protein
Protein bebeğin büyüme ve gelişmesinde çok önemlidir. Biyolojik değeri yüksek olan proteinler; et, süt ve süt ürünleridir. Diğer iyi kaynaklar ise kuru baklagiller, yağlı tohumlar (badem, fındık, fıstık, ceviz vb.)’dir.
Folat ve folik asit
Folat eksikliği prematüre ve düşük doğum ağırlığı riskini arttır ve nöral tüp defektine neden olur. Folat- Folik asitin en iyi kaynakları; tahıllar, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, portakal, kabak, enginar ve brokolidir. Hamilelik döneminde bu besinlerden zengin beslenmek önemlidir. Hamilelik öncesinde 400 µg ve hamilelik döneminde 600 µg folik asit kullanımı önerilmektedir.
Çinko
Hamilelikte yetersiz çinko alımı, ölü doğumlar ve doğumsal anomalilerin görülme sıklığını arttırmaktadır. Hücrelerin büyüme ve farklılaşmasında aynı zamanda nöral tüpün kapanmasında etkili olan çinkonun en iyi kaynakları et, deniz ürünleri süt ve türevleri, yumurta ve yağlı tohumlardır. Bu besinler çinko ihtiyacının karşılanması için önemlidir.
B12 Vitamini
Gebelik sürecinde B12vitamini eksikliği bebeğin sinir sisteminde olumsuzluklar, megaloblastik anemi ve doğumsal anomalilere sebep olabilir. B12 vitamini karaciğer, dalak gibi organ etleri, kırmızı et, süt, peynir ve yumurta gibi hayvansal kayaklarda bulunur. Takviye olarak da verilebilir.
Kalsiyum
Annenin ve bebeğin güçlü kemiklere ve dişlere sahip olmasında son derece etkilidir. Anne beslenmesinde yeterli oranda kalsiyum alamazsa bebek ihtiyacı olan kalsiyumu annenin kemiklerinden çeker. Günlük gereksinim 1000-1200 mg kadardır. Kalsiyumun en iyi kaynakları: Süt ve süt ürünleri, kılçığıyla yenebilen balıklar ( hamsi gibi) ve kuru baklagillerdir.
Demir
Beyin ve zeka gelişimi, kan yapımı, bağışıklığı güçlendirmesinde etkilidir. Hamilelik süresince, demir ihtiyacı neredeyse iki katına çıkar. Yetersiz demir alımı ile yorgunluk hissi ve prematüre ve düşük doğum ağırlığı riskini artar. Demirin emilimini C vitamini artırırken; kafein ve kalsiyum içeren besinler azaltır. Demirin en iyi kaynakları: kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, pekmez, kuru yemişlerdir. Bu besinlerin yanında C vitamini içeren besinler mutlaka tüketilmelidir.
Hamilelerin Dikkat Etmesi Gereken Besinler Nelerdir?
- Çiğ et, balık ürünleri tüketilmemelidir.
- Konserveler ve tatlandırıcı içeren besinler tercih edilmemelidir.
- Kahve gibi kafein içeren içeceklerinde tüketimi azaltılmalıdır.
- Taze sıkılmış meyve suları ve taze pişmiş sebze yemeklerine dikkat edilmelidir.
- Alkol tüketimi bebeğin zeka geriliğine neden olabileceği için tüketilmemelidir.
- Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri listerya içerebileceğinden tüketilmemelidir.
- Çiğ yada iyi pişmemiş yumurta salmonella içereceğinden, iyi pişmiş katı yumurta olarak tercih edilmelidir.
- Sebze ve meyveler iyi yıkanmalı ve sirkeli suda bekletilmiş olmalıdır; üzerinde çamur, toz, toprak kalıntıları olmamalıdır.
- Karaciğer; çok fazla A vitamini içerir ve fazla alınan A vitaminini toksik etkisi dolayısıyla düşük tehlikesi yaratabileceğinden fazla tüketilmemelidir.
